کد مطلب:663 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:22

گنجینه پرسمان » اجتماعي و فرهنگي

معناي «حماسه» و «حماسي» چيست؟

حماسه واژه​اي عربي است كه به معناي شدّت، صلابت، شجاعت، دلاوري، زنده دل و با نشاط بودن، غيرت به خرج دادن و دليري مي​آيد. بر اين اساس نوعي از شعر را نيز شعر حماسي ناميده​اند و آن، شعري است كه در وصف پهلوانان و داستانهايي از نبردها و دلاوريها و سلحشوري​هاي قومي و نژادي به نظم درآمده باشد، مانند شاهنامه فردوسي. گوينده چنين شعري را حماسه​سرا مي​نامند (فرهنگ عميد).

بدين ترتيب نظم يا نثر حماسي آن است كه قدرت ايجاد هيجان، ايستادگي، مقاومت و دفاع از يك آرمان در روح خواننده و شنونده دارد. شخصيت حماسي كسي است كه از چنين روحيه​اي برخوردار است و احياناً مي​تواند با حركت و تلاش ويژه خود، اين روحيه را در ديگران ايجاد كند و يا آنان را از حالت خمود و مردگي درآورد و زنده گرداند.

حماسه​ها به لحاظ اهداف و آرمانهايي كه دارند گاهي مقدس هستند و گاهي نامقدس. حماسه مقدس آن است كه به عدالت، حقيقت، انسانيت و كمال جامعه بشري مي​انديشد و محدود به خواسته​ها و خواهش​هاي نفساني شخص حماسه​ساز يا گروه و جمع خاص وابسته به او نمي​شود.

اما آرمان حماسه نامقدسْ كشور​گشايي، دنياطلبي، رسيدن به حُطام پَست مادي ،به دست آوردن قدرت ظاهري و خلاصه اشباع روحيه درنده خويي​ و ارضاي خوي جاه​طلبي شخص حماسه​ساز است، گرچه اجمالاً منفعتي براي ديگران هم دارد. ولي در انديشه اصلاح نسل بشر و جامعه انساني نيست.

هر كس بر اساس تعلّقي كه به شخصيتي حماسي دارد تحت تأثير شخصيت و حماسه او قرار مي​گيرد ولي بعضي از شخصيت​هاي حماسي به خاطر همان آرمان مقدسي كه دارند، همگان را تحت تأثير قرار مي​دهند.

---

: آية الله جوادي آملي
حماسه و عرفان